Propis ulaska i boravka u mesdžidu

Allah, subhanehu we teala, nam kaže: „O vjernici, lijepo se obucite kada u mesdžid radi Allaha krenete!!“(El-Earaf,31)

-Vjerniku koji želi obaviti namaz u džamiji, preporučeno je da se abdesti kod kuće.                         

   Također, vjerniku koji želi obaviti namaz u džematu pripisuje se da bude smiren, dostojanstven i skrušen.

Preporučuje se smireno i dostojanstveno koračanje ka džamiji, bez velike žurbe, a posebno bez trčanja, jer je osoba praktično u namazu onog momenta kada se uputi ka džamiji. 

Ebu Katade, r.a, kaže: Dok smo klanjali za Allahovim Poslanikom, s.a.v.s, začuli smo graju nekih ljudi, pa ih je Vjerovjesnik, s.a.v.s, nakon što smo klanjali, upitao: Šta vam je? Odgovorili su: Žurili smo na namaz! On im je, tada, rekao: Nemojte tako raditi! Kada pristupate namazu, pristupajte mu smireno i dostojanstveno, pa ono što stignete za imamom klanjajte, a ono što vam je izamaklo nadoknadite.  ( Hadis bilježi Buhari u poglavlju o ezanu.)

Slična je predaja i Ebu Hurejre, r.a, u kojoj Poslanik, s.a.v.s, upozorava: Kada čujete ikamet, krenite na namaz tiho i dostojanstveno, a ne trčite! Ono što ste stigli klanjajte, a potom dopunite ono što vam je prošlo! (Hadis bilježi Buhari u poglavlju o ezanu.)

Značajno je napomenuti da osoba koja se uputi ka džamiji ne smije saplitati prste svojih ruku, budući da se i sam odlazak u džamiju računa kao da je osoba u samom namazu, a takav postupak je muslimanu zabranjen. Ka'b b. 'Udžre, r.a, prenosi u tom pogledu hadis Poslanika islama, s.a.v.s: Kada neko od vas lijepo i propisno uzme abdest a zatim se zaputi ka džamiji, neka ne sapliće prste svojih ruku, jer je on već u namazu! (Bilježe ga Ebu Davud, Tirmizi i Ahmed.)

Zbog ovoga hadisa, vjerniku koji krene da obavi namaz u džamiji, preporučuje mu se smirenost i staloženost, kao i u toku samog namaza.

Pojedini islamski učenjaci su na osnovu ovog hadisa zabranili čovjeku koji odlazi do mesdžida da isprepliće svoje prste, prije nego li obavi fard namaz.

Stav Imama Buharije je bio da nije pokuđeno preplitati svoje prste.

Pojedini Islamski učenjaci smatraju da je dozvoljeno malo požuriti, ako ne želi zakasniti na rekat, ili početni tekbir, zbog istih postupaka nekih ashaba.

Od većine ashaba se prenosi stav da se nikad ne treba žuriti na namaz.

Sve što je čovjek udaljeniji od mesdžida, i ide pješice, ima veću nagradu.

Potrebno je da čovjek ima nijjet- samo Allahovo zadovoljstvo!

Ukoliko čovjek nijjeti da u džamiji bude u prvom saffu, blizu Imama, da ostane duže u džamiji nakon fard namaza, on faktički obavlja samo jedno djelo, ali mu se pišu nagrade za ove druge nijjete.

Imam Bejheki, od imama Šafije:

Volim i preporučujem onome koji krene namaz smirenost, kao što mu je volim i preporučujem u toku samog namaza.

Vrijeme u kojem vjernik mora prisustvovat namazu:

a) za vrijeme ikameta je obavezan je biti prisutan u džamiji, pa ukoliko namjerno kasni na namaz - bit će kaženjen onoliko koliko je kasnio.

b) čovjeku koji je udaljen od džamije, obaveza je krenuti ranije, da bi stigao na ikamet i bio prisutan u toku učenja ikameta.

Razlika između novog i starog mesdžida

Nema razlike među mesdžida, osim u tri mesdžida: Mesdžidul Haram, Poslanikova džamija, i Mesdžidul Aqsa.

Čovjeku je najbolje da obavlja namaz u svome mesdžidu, jer su na tome bili ashabi - obavljali su namaz u sebi najbližim mesždidima.

Hasan El Basri je bio upitan o čovjeku koji ostavlja svoj mesždid i ide i klanja u drugom mesdžidu koji mu je dalji, pa je odgovorio:

''Oni prije nas govorili su da treba svojim prisustvom da uveća broj svojih komšija.''

Ulazak u mesdžid

Pri ulasku u džamiju treba voditi računa da se u džamiju ulazi desnom nogom, na temelju prakse Allahovog Poslanika, s.a.v.s. Naime, Aiša, r.a, prenosi od Vjerovjesnika, s.a.v.s, da je u svim stvarima preferirao desnu stranu. (Predaju bilježi Buhari su Sahihu, u poglavlju o abdestu.)

Imam Buhari navodi Aišinu, r.a, predaju u kojoj stoji: Vjerovjesnik, s.a.v.s, davao je desnoj strani prednost u svakom svom poslu koliko god je mogao: u svom čišćenju, češljanju i oblačenju odjeće. (Sahih, poglavlje o namazu)

-Međutim, u slučaju da se s polja ulazi u mesždid, bez neke sobe, ili abdestane između, preporučuje se da se prvo skine lijeva noga, pa da se stane lijevom nogom na obuću, pa da se desnom nogom krene u mesždid...

Dova

Prilikom ulaska u džamiju donosi se selam na Poslanika, s.a.v.s, i prouči: Bismillahi ve-s-selamu 'ala Resulillahi. Allahummegfirli zunubi, veftah li ebvabe rahmetike!/U ime Allaha. Neka je selam na Allahovog Poslanika. Allahu, oprosti mi grijehe i otvori mi vrata Svoje milosti! Ovu predaju od Poslanika, s.a.v.s, prenosi njegova kćerka Fatima, r.a.                                                                                              (Hadis bilježi Ibn Madže u Sunenu)

Nazivanje selama

Sunnet je nazvati selam prisutnima u džamiji. U predaji Suhejba, r.a, kao i Bilala, r.a, navodi se da je Allahov Poslanik, s.a.v.s, na selam ashaba, kada bi bio u namazu, odgovarao išaretom ruke.  

 (Ovaj hadis bilježe svi autori El-Kutubu-s-sitte, izuzev Ibn Madže.)

Pokuđenost prelaska preko ramena klanjača i njihovo razdvajanje

Brojni klanjači kada zakasne na namaz, prelaze preko ramena klanjača i, često, razdvoje dvije osobe da bi sebi obezbijedili mjesto u saffu. To svakako treba izbjegavati. Naime, treba na vrijeme doći u džamiju i popunjavati prazna mjesta u safovima, kako kasnije ne bi bilo potrebe da se prelazi preko ramena klanjača ili razdvajaju dvojica klanjača u saffu.

Pokuđenost prelaska ispred klanjača

Treba paziti da se ne prelazi ispred klanjača dok je u namazu, kako ga ne bismo dekoncentrirali. Ta praksa takođe je prisutna kod onih koji kasne na namaz, pa onda pokušavaju dospjeti do prvih safova. Otuda je neophodno ubrizgati u svijest ljudi da dolaze na vrijeme u džamiju i da popunjavaju sva mjesta koja su prazna u prvim safovima, kako se ne bi ukazala prilika onima koji kasne da moraju učiniti tako pokuđene stvari i prelaziti ispred klanjača.

Allahov Poslanik, s.a.v.s, je, upozoravajući na taj čin, eksplicite naglasio: Da neko od vas čeka stotinu godina, bolje mu je nego da prođe ispred svog brata koji klanja!                                                          (Hadis bilježe Ibn Hibban u Sahihu i Tirmizi i Ibn Madže u svojim sunenima.) 

Islamski učenjaci, uglavnom, smatraju da je prolazak ispred klanjača mekruh.                                Međutim, Imam en-Nevevi i neki drugi smatraju da je prolazak ispred klanjača, bez sutre, haram.

 Imam el-Kasimi, takođe, to drži haramom, izuzev u dva slučaja:

a) ako osoba primijeti slobodan prostor u prvom safu, pa ga želi popuniti i tako upotpuniti saf ispred sebe   b) ako bude tolika gužva i stiska i da ne nađe drugog izlaza  

Ukoliko se klanja u džema'atu, onda je sutra imama dovoljna i za kompletan džema'at.

Tehijjetul-mesdžid

Kada neko od vas uđe u džamiju neka klanja dva rekata prije nego sjedne.             

(Hadis bilježe svi autori El-Kutubi-s-sitte u svojim zbirkama hadisa.)

Ovim hadisom želi se ukazati na glavnu ulogu mesdžida-namaz, tj. da su džamije i mesdžidi napravljeni da se u njima obavlja namaz.

Iako ovaj namaz ima poseban naziv, već se klanja normalno kao i druge nafile -  bez ikakvih drugih obaveza i propisa.

Ukoliko se prouči ikamet, svaki čovjek ustaje i klanja farz namaz sa ostalim džematlijama.

Ukoliko bude bilo vremena do ikameta, čovjek koji ulazi u mesdžid, klanjaće tehhijetul mesdžid.                 Neki islamski učenjaci ovaj namaz smatraju vadžibom, a ispravnije mišljenje je da je sunnet.

Ukoliko čovjek u kratkom vremenu ulazi više puta u mesdžid, dovoljno je da klanja samo jedanput tehijjetul mesdžid.

Pojedini učenjaci su smatrali da se tehhijetul mesdžid obavlja jednom u danu, međutim ovo mišljenje nije ispravno.

Sjedanje ne oslobađa tehhijetul mesdžida

Ukoliko čovjek uđe u džamiju i sjedne, njegovo sjedanje ga ne oslobađa klanjanja tehhijetul mesdžida.

Ukoliko čovjek dolazi sa puta, pješice - pa se umorio od hodanja, nema smetnje da sjedne da se odmori, pa da onda klanja. Također, ako ima potrebu sa nekim da popriča, a boji se da će taj čovjek otići poslije namaza, nema smetnje da sjedne sa njim da popriča i ako ostane vremena da klanja tehhijetul mesdžid.

Ukoliko je čovjek gladan, i sa sobom nosi hranu, nema smetnje da sjedne i jede, a zatim klanja tehhijetul mesdžid.

Ukoliko čovjek uđe u džamiju, i klanja najmanje dva rekata nafile namaza, on onda nije obavezan klanjati tehhijetul mesdžid, već se ta nafila ujedno smatra i tehhjijetul mesdžidom.

Klanjaje tehhijetul mesdžida je pokuđeno u dva slučaja:

a) ukoliko je već proučen ikamet

b) kod Kabe se ne obavlja tehhijetul mesdžid, već se obavlja tavaf.